Τιρέν, Aνρί ντε Λατούρ, υποκόμης του-

(Turenne, 1611 – 1675). Στρατάρχης της Γαλλίας. Ήταν δευτερότοκος γιος του δούκα Ερρίκου του Μπουγιόν, πρίγκιπας του Σεντάν και της Ελισάβετ του Νασάου. Αρχικά πολέμησε στο πλευρό των πριγκίπων του Νασάου (1625-29) και στη συνέχεια τέθηκε στη διάθεση του Λουδοβίκου ΙΓ’, σε εγγύηση για την τήρηση της συνθήκης που σύναψε η μητέρα του με τη Γαλλία. Το 1630 πολέμησε ως διοικητής συντάγματος στην Ιταλία και πέντε χρόνια αργότερα προάχθηκε στον βαθμό του υποστρατήγου. Το 1636 τραυματίστηκε σε σύγκρουση κοντά στη Σαβέρνα, κατόπιν υπηρέτησε υπό τις διαταγές του Βερνάρδου της Σαξ-Βαϊμάρης στην Αλσατία και τελικά πήγε στην Ιταλία, όπου κατέλαβε το Τορίνο. Το 1642 έγινε αντιστράτηγος και τον επόμενο χρόνο ανακηρύχθηκε στρατάρχης της Γαλλίας. Έπειτα τέθηκε επικεφαλής της στρατιάς της Γερμανίας και σημείωσε δύο αλλεπάλληλες νίκες εναντίον των Βαυαρών, τη μία στο Ντοναουεσίνγκεν και την άλλη στο Φράιμπουργκ με τη βοήθεια και του δούκα ντ’ Ανγκιέν. Ύστερα από μια αποτυχία στο Μαριεντάλ (1645), οργάνωσε μεγάλη επίθεση στη Βαυαρία και το 1648 κατατρόπωσε τα αυτοκρατορικά στρατεύματα στο Τσουσμαρχάουζεν και μπήκε στο Μόναχο. Στη διάρκεια της επανάστασης της Σφενδόνης, μετά από προτροπή του αδελφού του, δούκα του Μπουγιόν, ήρθε σε ρήξη με τον Ρισελιέ και αποσύρθηκε στην Ολλανδία. Το 1649 επανήλθε στη Γαλλία και, ικανοποιώντας την επιθυμία της δούκισσας της Λονγκβίλ, για την οποία αισθανόταν παράφορο έρωτα, προσχώρησε στους Ισπανούς. Το 1650 μπήκε στην Καμπανία αλλά την ίδια χρονιά νικήθηκε στο Μπετέλ. Μετά την αναχώρηση του Μαζαρίνου στην Κολονία επανήλθε στην υπηρεσία του βασιλιά. Κατόπιν διηύθυνε τις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των Ισπανών και του πρώην συμμάχου του Κοντέ, απελευθέρωσε το 1654 το Αράς και με τη νίκη του στον Ντον το 1658 εξασφάλισε την κατάληψη της Δουνκέργκης. Το 1668 χρίστηκε γενικός στρατάρχης του βασιλιά και αφοσιώθηκε στην οργάνωση του στρατού. Την ίδια χρονιά έπαψε να είναι διαμαρτυρόμενος και ασπάστηκε τον καθολικισμό. Το 1672, ως διοικητής μιας των στρατιών εισβολής στην Ολλανδία, εμπόδισε τη συμμαχία των Ολλανδών και των αυτοκρατορικών και, αφού πέρασε το Βέζερ, απέκρουσε τον εχθρό στη Φρανκονία και στο Βραδεμβούργο. Κατόπιν πέρασε τον Ρήνο, νίκησε τους αντιπάλους του στο Σιντσχάιμ, αλλά αναγκάστηκε να συμπτυχθεί στην αριστερή όχθη του ποταμού, ενώ το Στρασβούργο έπεσε στα χέρια των αντιπάλων του. Τελικά κατόρθωσε να ελιχθεί στα δυτικά των Βοσγίων και να κατατροπώσει τους αυτοκρατορικούς στη Μιλούζη και στο Τιρκχάιμ και να τους απωθήσει πέρα από τον Ρήνο (1675). Ενώ ετοιμαζόταν να δώσει μάχη κοντά στο Σάσμπαχ, σκοτώθηκε από βλήμα πυροβόλου. Ο Τ. έγραψε διάφορα έργα, το σπουδαιότερο από τα οποία τιτλοφορείται Απομνημονεύματα και επιστολές. Αργότερα ο Ναπολέων έγραψε μια επιτομή για τους πολέμους του, που συμπεριλήφθηκε στο έργο του Αναμνήσεις που υπαγορεύθηκαν στην Αγία Ελένη.